Zelfsturende Teams bestaan al eeuwen

Het principe van zelfsturende teams is al zo oud als de mensheid. Juist hiërarchie begon toen mensen van jagers en verzamelaars meer boeren en bewerkers werden. Dat de principes van een zelfsturend team voor veel mensen aantrekkelijk in de oren klinken, is dan ook niet verrassend.

Maar, wat wil je dan eigenlijk? Wat beoog je met een zelfsturend team?

Het invoeren van zelfsturende teams in een bestaande hiërarchische organisatie heeft nogal wat consequenties. Dat doe je niet zomaar en zeker niet van vandaag op morgen.

Maar juist in deze tijd dat het thuiswerken voorgoed als onderdeel van de normale werkroutine in vrijwel elke organisatie zijn intrede heeft gedaan, is het mooi om deze optie eens goed onder de loep te nemen. Voordat je besluit of een zelfsturend team echt past bij de aard van je organisatie en de vraag van je klanten en medewerkers zijn er een aantal zaken waar je goed over na moet denken.

9 ontwerpprincipes

Pierre van Amelsvoort en Guido Scholtes (ST-groep, Zelfsturende teams, 1997 )hebben deze principes al verwoord vanuit de Sociotechniek en ze gelden nog steeds.

1. Er is een duidelijke begrensde taak voor het team waarbij de activiteiten sterk van elkaar afhankelijk zijn en samenhangen en het resultaat meetbaar is.
   • Complete taak is een compleet proces.
   • Beperking van afhankelijkheden en wachttijden tussen teams.
2. De groep moet beschikken over voldoende mogelijkheden en bevoegdheden om de taak zo zelfstandig mogelijk uit te voeren.
   • Hier bepaal je de mate van zelfsturing
   • Op verschillende taken kan de groep verschillende bevoegdheden hebben.
3. De taken en activiteiten van de individuele groepsleden moeten onderlinge afhankelijkheid vertonen en elkaar aanvullen.
   • Onderlinge onafhankelijkheid bevordert teamwork.
   • Zorg ervoor dat de afhankelijkheid niet te groot is om autonomie te behouden.
4. De groepsgrootte moet zo zijn dat ze een herkenbare bijdrage aan de organisatie kan leveren, voldoende wendbaar is en niet te kwetsbaar. Minimaal 4 en maximaal 20, ideaal is tussen de 8 en 12.
   • De groep is klein genoeg om goede beslissingen te nemen
   • De groep is groot genoeg om verschillende talenten en persoonlijkheden aan te spreken.
5. De leden van de groep zijn voor meerdere taken inzetbaar en interne mobiliteit en flexibiliteit gaat boven statusverschillen.
   • Er is voldoende variatie in taken
   • Er wordt aanspraak op talenten  en vaardigheden gemaakt.
6. Binnen de groep moet voor binnen de groep en buiten de groep een aanspreekpunt aanwezig zijn.
   • Hiervoor zijn geen extra formele bevoegdheden.
   • Deze functie moet rouleren in de groep.
7. De groep moet beschikken over een eigen ‘ruimte’ eigen productiemiddelen en informatie.
   • Eigen (digitale) ruimte benadrukt de eenheid.
   • Goed informatie ondersteunt het functioneren van het team.
8. De beheers- en stuursystemen moeten aansluiten op de op de zelfstandigheid en de verantwoordelijkheid van de groep.
   • Deze bieden voldoende speelruimte met een minimum aan specificaties.
   • Ze gaan niet over ‘hoe’ maar over ‘wat’.
9. Het beloningssysteem moet aansluiten op ‘teamwork’.
   • Groepsbeloningen zijn geen prikkel maar een gebaar.
   • Ontwikkelbeloningen in samenspraak met de groep.

Starten met zelfsturing?

Natuurlijk hoef je niet meteen bij aanvang van het invoeren van zelfsturing aan alle principes te voldoen. Je kunt beginnen met 2 of 3 en dit uitbouwen naar volledige zelfsturing, waarbij de mate daarvan altijd kan verschillen naargelang de taak.  Als je geen rekening houdt met deze principes komt zelfsturing niet tot zijn recht. Als je mensen verantwoordelijkheden geeft zonder de bijbehorende bevoegdheden krijg je niet de resultaten die je zou willen.

Dan beschouwen de leden van de groep het eerder als een kostenbesparende maatregel dan zoals het bedoeld is: Een manier om zowel de verantwoordelijkheden en bevoegdheden lager in het team te leggen en zo een team wendbaar en weerbaar te maken en de leden meer plezier in hun werk te laten ervaren. Dat zou jammer zijn van een mooie organisatiestructuur als deze.

Meer weten of kun je hier hulp bij gebruiken? Neem dan contact op via diana@equinoxtalent.nl